สีและลักษณะหัวโขน

ผู้เขียน ธนิต อยู่โพธิ์

สำนักพิมพ์ ไทยวัฒนาพานิช

พิมพ์ครั้งที่ -

ปีที่พิมพ์ พ.ศ.2496

ชนิดปกอ่อน กระดาษปอนด์

น้ำหนัก 154 กรัม

จำนวน 51 หน้า พร้อมภาพแทรก สีและขาวดำ

ขนาด 170x232 มม.

สภาพหนังสือ ปกเป็นรอยขีดข่วน ถลอกตามมุมและขอบปกเล็กน้อยตามภาพ ใบรองปกกระดาษเป็นคราบเหลือง สันหนังสือเป็นสีน้ำตาล กระดาษเริ่มเป็นสีเหลือง ตัวเล่มสภาพพอใช้-ดี

เนื้อหาโดยสังเขป

เรื่องสีและลักษณะของหัวโขนในสมุดเล่มนี้ เกิดจากความสงสัยด้วยเมื่อหัวโขนที่ใช้ในการเล่นการแสดงเกิดชำรุดขึ้น เจ้าหน้าที่เก็บรักษาก็ส่งผ่านมาขอให้ส่งผ่านไป ให้ช่างซ่อม เมื่อซ่อมแล้ว ช่างก็ส่งคืนมาผ่านไปยังเจ้าหน้าที่เก็บรักษา เพียงแต่เห็นว่า ครั้งแรก ๆ ก็ไม่เกิดความสงสัยซ่อมแล้วใหม่ดี ต่อในตอนหลัง ๆ จึงสังเกตเห็นว่าลวดลายที่ซ่อมใหม่ไม่ประณีตและไม่ช้อยชดงดงามเท่ของเก่า เมื่อมีเวลาก็หาโอกาสพิจารณาดู

ต่อ ๆ ไป จึงเป็นเหตุให้เห็นอะไร ๆ อย่างอื่นอีก ใดยเฉพาะสีซึ่งดูเหมือนจะไม่คงที่ เลยเกิดสงสัยและอยากรู้อยากเห็นขึ้น ลองเลียบเคียงถามช่างซ่อมดูก็ได้ทราบว่าช่างซ่อมและช่างทำหัวโขน แต่ละฝ่ายต่างมีตำราสีและลักษณะหัวโขนเป็นคู่มืออยู่ด้วยกัน และต่างฝ่ายต่างอ้างกันว่า  ได้มาจากครูช่างคนนั้น ๆ ซึ่งล่วงลับไปแล้ว และต่างก็หวงแหนตำราของตน ถ้าไม่ใช่ลูกหลานหรือศิษย์หาคนโปรดปรานเป็นที่ไว้เนื้อเชื่อใจจริง ๆ ก็ไม่ยอมเปิดเผยหรือให้ดู คงจะเป็นเพราะข้าพเจ้าไม่เป็นทั้งสองอย่าง จึงได้รับแต่คำผัดเพี้ยนไป แต่ไม่ให้ดูก็ไม่เป็นไร อยู่ๆ มาข้าพเจ้าก็เกิดมีตำราเรื่องสีและลักษณะหัวโขนขึ้น อวดช่างบ้าง ตอนนี้เลยได้ดูหลายตำรา และได้ความรู้ว่า ตำรานั้น ๆ บางอย่างก็ขัดแย้งและไม่ตรงกัน ทั้งบางตำราก็สังเกตเห็นได้ว่าจดไว้อย่างคร่าวๆ เป็น

ที่หมายรู้กันเฉพาะตัว เข้าใจว่าบางอย่างก็จดไว้ด้วยเข้าใจผิดด้วยซ้ำ