สำเนารายงาร พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมพระนเรศร์วรฤทธิ์ เสด็จประเทศอเมริกา พ.ศ. 2427

ผู้เขียน กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา (พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์)

สำนักพิมพ์ โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร

พิมพ์ครั้งที่ -

ปีที่พิมพ์ พ.ศ.2469

ชนิดปกอ่อน กระดาษธรรมดา

น้ำหนัก 642 กรัม

จำนวน 437 หน้า

ขนาด 162x235 มม.

สภาพหนังสือ ปกมีรอยขีดข่วน ถลอก ตรงมุมและขอบปกตามภาพ ใบรองปกกระดาษเหลืองตามขอบ และเป็นจ้ำเหลืองประปราย สันหนังสือเป็นสีน้ำตาลเข้ม กระดาษเหลืองตามขอบ ตัวเล่มสภาพดี

เนื้อหาโดยสังเขป

พิมพ์ในงารพระราชทานเพลิงพระศพ พระเจ้าบรมวงศเธอ กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ ณ พระเมรุวัดเทพศิรินทร์

เมื่อปีขาล พ.ศ. 2469

หนังสือนี้เปนสำเนารายงารกราบบังคมทูล พระบาทสมเด็จพระจุจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เมื่อครั้งกรมพระนเรศรวรฤทธิ์เปนราชทูตสยามประจำอยู่ ณ ราชสำนักเชนต์เยมส์กรุงลอนดอน ทรงรับตำแหน่งพิเศษเปนราชทูตไปแสดง พระราชไมตรีต่อสหปาลีรัฐอเมริกาเปนครั้งแรก กรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดา (พระองค์เจ้าโสณบัณฑิตย์) ทรงเรียบเรียงรายงารนี้โดยตำแหน่งที่อยู่ในคณะทูตดังปรากฎอยู่ในหนังสือนี้แล้ว

สำเนารายงารนี้กรมพระมเรศรวรฤทธิ์ ได้แสดงพระประสงค์ไว้ว่าให้พิมพ์ในคราวหนึ่งคราวใดที่เหมาะ ได้ทรงคิดจะให้หอพระสมุดฯ จัดการพิมพ์สำหรับทรงแจกในงารพระราชทานเพลิงศพหม่อม สุภาพ

กฤดากร ณอยุธยา ครั้งหนึ่งแล้ว แต่ในคราวนั้นมีเวลาน้อยทำไม่ทันหนังสือจึงค้างอยู่

เมื่อกรมพระนเรศรวรฤทธิ์สิ้นพระชนม์ลงแล้ว ถึงเวลาจะพระราชทานเพลิงพระศพ หม่อมเจ้าในกรมได้มาขอต่อหอพระสมุด ฯ ให้หาหนังสือสำหรับพิมพ์แจก กรรมการเห็นว่าสำเนารายงารนี้ถูกพระประสงค์ที่กรมพระนเรศรวรฤทธิ์ทรงแสดงไว้ สมควรที่จะนำออกพิมพ์ในครั้งนี้

ผู้อ่านสำเนารายงารนี้ ย่อมจะเห็นว่ากรมขุนพิทยลาภพฤฒิธาดาได้ทรงเรียบเรียงไว้ โดยความพยายามจดจำเปนอย่างดี ข้อความแต่ละอย่าง ๆ เลอียดเปนที่สุด ผู้อยู่ในเมืองไทย 40 ปีเศษมาแล้วอ่านรายงารนี้คงจะเพลิดเพลินมาก แลความเลอียดในการบรรยายข้อความคงจะทำให้ดูดดื่มยิ่งขึ้น