สี่แผ่นดิน “หนังสือดี 100 เล่ม ที่คนไทยควรอ่าน” สินค้ามีตำหนิ

ผู้เขียน ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช

สํานักพิมพ์ ดอกหญ้า

พิมพ์ครั้งที่ 16

ปีที่พิมพ์ พ.ศ.2557

ชนิดปกอ่อน กระดาษปอนด์  

จํานวน 979 หน้า

ขนาด 145x210 มม.
สภาพหนังสือ ปกเป็นรอยขีดข่วน ถลอก ตามมุมและขอบปกเล็กน้อยตามภาพ ใบรองปกเป็นจุดเหลืองประปราย สันหนังสือมอมแมมเล็กน้อยและเป็นจุดเหลืองประปราย กระดาษด้านล่างเป็นคราบน้ำ เปิดอ่านได้ปกติ ตัวเล่มสภาพดี

เนื้อหาโดยสังเขป

สี่แผ่นดิน (Four Reigns) ให้ความรื่นรมย์ และสั่นสะเทือนความรู้สึก เช่นเดียวกับการให้ความรู้ และทัศนะเกี่ยวกับสังคมไทย ในช่วงสี่แผ่นดิน นับแต่แผ่นดินพระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 ถึงแผ่นดินรัชกาลที่ 8 แม้ว่า การสะท้อนเรื่องราว ของสังคมไทย โดยเฉพาะวิถีชีวิตชาววัง ขนบประเพณี จะสะท้อนผ่านสายตา ของผู้มีความคิดอนุรักษ์นิยม ผสมเสรีนิยม พร้อมกับจุดยืนทางการเมือง ที่แน่นอน แนบแน่น กับฝ่ายราชาธิปไตย ภาพตัวละคร ที่เกี่ยวพัน กับคณะผู้เปลี่ยนแปลง การปกครอง 2475 อาจดูว่า เป็นตัวละคร ที่มีบุคลิกภาพ ไม่น่าชื่นชมนัก อย่างไรก็ตาม นวนิยาย มิใช่การบันทึกประวัติศาสตร์ ถึงจะอิงประวัติศาสตร์ ประเด็นน่าสนใจ ยิ่งกว่านั้นคือ ทั้งนักประวัติศาสตร์ และนักประพันธ์ ถึงจะมีทางต่างกัน ก็ยังต้องวินิจฉัย หรือตีความประวัติศาสตร์ เพื่อส่งสาร ตามทางของตน ศาสตราจารย์ ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์ เปรียบเทียบการสะท้อนชีวิต ในพระราชฐานชั้นใน ของพระบรมมหาราชวัง ของนวนิยายเรื่อง เดอะโรมานซ์ ออฟ เดอะฮาเร็ม ของแหม่มแอนนา ซึ่งประดุจ สี่แผ่นดิน ที่เขียนโดยฝรั่ง กับการสะท้อนภาพ ทำนองเดียวกัน หากต่างมิติ จากสี่แผ่นดิน ของม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช ภาพสะท้อน จากนวนิยาย ของแหม่มแอนนา จะเห็นว่า การที่พระราชฐานชั้นใน มีสีสัน มีความสนุกสนานมาก ก็ด้วยมีคนเล็กๆ ทำงานรับใช้ แม้คนชั้นสูง ที่เป็นเจ้าจอมหม่อมห้าม ก็ใช่อยู่ในภาวะพึงพอใจ เมื่อคิดถึงสิทธิสตรี ตามความคิดของฝรั่งเวลานั้น และในทางประวัติศาสตร์ไทย อาจารย์นิธิกล่าวว่า นิยายของแหม่มแอนนา จึงแตกต่าง ตรงข้ามกับนิยาย เรื่องสี่แผ่นดิน ซึ่งเป็นนิยาย ที่ให้ภาพพระราชฐานชั้นใน ของสมัยก่อน แก่คนไทยสมัยนี้ มากที่สุดเจตนา ของผู้เขียนในการเขียนหนังสือนี้ ก็เพื่อจะบันทึกภาพรายละเอียดเบื้องหลังเหตุการณ์ต่างๆ ที่ได้เกิดขึ้นตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ลงมาจนถึงสื้นแผ่นดินพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดลฉะนั้นฉากละครแห่ง เรื่องสี่แผ่นดิน จึงเป็นของจริงทั้งหมด แต่ตัวละครนั้นกลับเป็นของสมมุติ(บางส่วนจากคำนำของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช)ได้รับการคัดสรรจากคณะผู้วิจัยของ สกว. ให้เป็นหนึ่งในหนังสือดีร้อยเล่มที่คนไทยควรอ่านประเภทนิยาย