จากยมราชถึงสุขุมวิท เหตุการณ์ใน 4 รัชกาล

ผู้เขียน ประสงค์ สุขุม

สำนักพิมพ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
พิมพ์ครั้งที่ 1
ปีที่พิมพ์ พ.ศ.2542
ชนิดปกอ่อน กระดาษปอนด์

จำนวน 582 หน้า
ขนาด 145x210 มม.
สภาพหนังสือ ปกเป็นรอยขีดข่วน ถลอก เยิน ตามมุมและขอบปกเล็กน้อยตามภาพ ใบรองปกเป็นจุดเหลืองประปราย สันหนังสือมอมแมมเล็กน้อยและเป็นจุดเหลืองประปราย กระดาษสะอาดเรียบร้อย ตัวเล่มสภาพดี

เนื้อหาโดยสังเขป

จาก "ยมราช "ถึง "สุขุมวิท" : เหตุการณ์ใน 4 รัชกาล เป็นหนังสือประวัติศาสตร์ของเหตุการณ์ใน 4 รัชกาล ที่มีบุคคลสำคัญของประเทศไทยเป็นผู้พาท่องประวัติศาสตร์ ชีวิตการทำงานของเจ้าพระยายมราชและพระพิศาลสุขุมวิท ซึ่งเป็นบุตรชาย ดาบเกี่ยว ระยะเวลาและประวัติศาสตร์การเมืองไทยตั้งแต่สมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จนกระทั่งถึงรัชกาลที่ 8 เป็นช่วงระยะเวลาของการเปลี่ยนแปลงสังคมการเมืองอย่างขนานใหญ่และในหลายๆ ด้าน เจ้าพระยายมราชและพระพิศาลสุขุมวิทต้องเข้าไปเกี่ยวข้องโดยตรง เช่น

การปฏิรูประบบการปกครองกรุงเทพฯ การปกครองห้าจังหวัดชายแดนภาคใต้ การสร้างระบบไฟฟ้า การประปา การไปรษณีย์โทรเลข การตัดถนนหนทางในประทศไทย ตลอดจนเรื่องราวของขบวนการเสรีไทยในสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง ประสงค์ สุขุม เป็นบุตรคนโตของพระพิศาลสุขุมวิท จึงนับว่าเป็นทายาทสายตรง

ที่รู้ประวัติของต้นตระกูลของตนเองเป็นอย่างดี  และที่สำคัญผู้ประพันธ์ยังมีผีไม้ลายมือในการประพันธ์ ใช้ลีลาการประพันธ์แบบสมัยใหม่ที่ทำให้การดำเนินเรื่องน่าสนใจ มีเกร็ดประวัติมาเล่าสู่กันฟังเป็นช่วงๆ ทำให้ผู้อ่านรู้สึกเหมือนว่าได้เดินทางไปต่างประเทศเช่นเดียวกับเจ้าพระยายมราชในสมัยก่อน ทำให้เห็นภาพของกรุงเทพฯ สมัยก่อนอย่างลึกซึ้ง เช่น ไม่ไกลจากศาลาแดงมีเสือโคร่งเพ่นพ่านอยู่ เป็นต้น จาก "ยมราช"ถึง"สุขุมวิท" : เหตุการณ์ใน 4 รัชกาล นับเป็นเพชรน้ำหนึ่งในหนังสือประเภทประวัติศาสตร์บุคคลสำคัญที่ชาวไทย นักศึกษา นักเรียน ควรจะต้องอ่านทุกคน โดยเฉพาะในวิชาสังคมศึกษา ชีวิตเจ้าพระยายมราชจะทำให้การศึกษาประวัติศาสตร์สังคมไทยในช่วงการเปลี่ยนแปลงมีความสมบูรณ์มากยิ่งขึ้น  และทำให้เข้าใจประวัติศาสตร์

ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ดีขึ้น ต้องขอชมเชยในความสามารถและความเพียรพยายามของ ประสงค์ สุขุม ที่พากเพียรประพันธ์หนังสือเล่มนี้ ทำให้วงการวรรณกรรมไทยได้รับประโยชน์มหาศาล

ดร.วิชัย ตันศิริ